Men vi sinh là gì? Các loại men vi sinh và lợi ích của chúng

Thay vì sử dụng các loại phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật về lâu dài gây hại cho cây trồng, ô nhiễm nguồn đất và nguồn nước, biện pháp dùng men vi sinh với các vi sinh vật có lợi mang đến nhiều lợi ích cho cả con người, cây trồng và môi trường. 

Cùng tìm hiểu về men vi sinh trong bài viết này của CNSG để nắm thêm thông tin về loại men vi sinh nhé!

Men vi sinh là gì?

• Men vi sinh là một dạng chế phẩm sinh học được dùng cho nhiều ứng dụng phân giải chất dinh dưỡng trong phân, thành phần trong men vi sinh này bao gồm một hay nhiều chủng loại vi sinh vật có lợi. 
• Kích thước của vi sinh vật có rất nhỏ, người ta chỉ có thể nhìn thấy chúng qua kính hiển vi, chúng có mặt ở khắp mọi nơi kể cả miệng núi lửa hay nam cực, thậm chí là cả đáy đại dương. 
• Lý do sử dụng vi sinh vật để chuyển hóa thành men vi sinh là vì hầu như mọi quá trình xảy ra trong đất đều có sự tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp của vi sinh vật liên quan đến các quá trình như phân giải, mùn hóa, chuyển đổi các chất khoáng thành chất hữu cơ, giải phóng chất dinh dưỡng vô cơ từ hợp chất khó tan hoặc tổng hợp chất dinh dưỡng từ môi trường,…
• Các loại vi sinh vật này được thu thập, phân lập và tuyển chọn theo những yêu cầu chất lượng rất khắt khe, lưu giữ tại Quỹ gen vi sinh vật nông nghiệp. 
• Chúng rất đa dạng, nhiều chủng loại và mang những lợi ích riêng nên khi các nhà sản xuất phân bón pha trộn chúng theo những công thức phân bón riêng sẽ cho ra những sản phẩm chuyên dụng khác nhau.

Xem thêm: [TỔNG HỢP] 5 nguyên tắc bón phân đúng cách

Các loại vi sinh (chế phẩm sinh học)

Vi sinh vật cố định Đạm

• Vì lý do cây trồng chỉ có thể hấp thụ được đạm ở dạng NH4+ hay NO3–, nên chúng ta cần có sự trợ giúp của các vi sinh vật cố định đạm. 
• Vai trò của các vi sinh vật này là chuyển hóa Nitơ trong tự nhiên, giúp cây có thể sử dụng làm chất dinh dưỡng cho sự sinh trưởng và phát triển.
• Các vi sinh vật có thể cố định đạm là những sinh vật nhân sơ bao gồm vi khuẩn và vi khuẩn cổ, được gọi chung là vi khuẩn cố định đạm diazotroph. 
• Hoạt động của chúng là phân giải và chuyển hóa các phân tử Nitơ dạng hai nguyên tử (N2) thành các nguyên tử, hay là những dạng chuyển đổi sinh học khác của Nitơ (chuyển đổi sang Nitơ dioxit – NO2).

Vi sinh vật phân giải Lân (Phospho – P)

• Lân tồn tại ở hai dạng chính trong đất là lân vô cơ ở trong các dạng khoáng (phosphoric, apatit, …) và lân hữu cơ có trong xác động thực vật. Còn cây trồng thì hút lân ở dạng H2PO4– và HPO42–, để cây có thể sử dụng được lân trong tự nhiên thì cần đến các vi sinh vật phân giải lân.
• Các vi sinh vật có thể phân giải được lân là các vi khuẩn, xạ khuẩn (VD như: Alcaligenes, Pseudomonas, …) hay một số loại nấm (Penicillium, Aspergillus,…). Chúng được tuyển chọn, phân lập từ đất hoặc từ vùng rễ cây trồng trên các loại đất hay cơ chất giàu hữu cơ theo phương pháp nuôi cấy pha loãng trên môi trường đặc Pikovskaya.
• Sản xuất phân lân vi sinh thường sử dụng phương pháp lên men chìm đối với chủng vi khuẩn và phương pháp lên men xốp với chủng nấm. 
• Với những dạng lân khác nhau cũng sẽ có các vi sinh vật phân giải khác nhau, mỗi loại chúng sẽ tiết ra những loại axit khác nhau kết hợp với pH để chuyển hóa lân, chúng hoạt động tốt nhất ở mức pH từ 7,8 – 7,9.

Vi sinh vật phân giải Kali – K

• Một lượng K dự trữ rất lớn có chứa trong đất nhưng hầu như cây không sử dụng được. 
• Các vi sinh vật trong quá trình sống sẽ sản sinh ra các axit như HNO3, H2CO3, H2SO4,… và các axit hữu cơ khác. 
• Các axit này có tác dụng giúp hòa tan các khoáng vật và giải phóng Kali dưới dạng ion. 
• Vi sinh vật cố định K bằng cách đồng hóa ion K+ trong dung dịch đất, chuyển vào trong cơ thể chúng và khi vi sinh vật chết đi, xác  sẽ bị phân giải và giải phóng Kali cho cây trồng.
• Các vi khuẩn được ứng dụng vào sản xuất phân bón hữu cơ như nấm Aspergillus, vi khuẩn Bacillus muciginoseus, … Bên cạnh việc phân giải K thì chúng còn giúp cây hấp thu cả một số chất dinh dưỡng khác như Mangan (Mn), sắt (Fe)…

Vi sinh vật phân giải xenllulo

• Xenllulo là thành phần chính tạo ra lớp màng của tế bào thực vật, có nguồn gốc là chất mùn và có khả năng tạo bộ khung của cây cối. 
• Việc phân giải xenllulo chính là phân giải các chất hữu cơ, chất mùn để cung cấp chất dinh dưỡng cho cây và đất, cho đất được tơi xốp, đồng thời tạo môi trường thuận lợi cho các vi sinh vật có lợi phát triển, giải phóng các chất dinh dưỡng cần thiết cho cây. 
• Những vi sinh vật được dùng chủ yếu là Bacillus, Pseudomonas, Megaterium, Trichoderma,… được phân lập chủ yếu từ hệ tiêu hóa của động vật ăn cỏ như bò, ngựa, trâu, …
• Ngoài ra còn một số loại khác có chức năng tổng hợp các hoạt chất sinh học để tăng sức đề kháng cho cây, kích thích quá trình trao đổi chất và điều hòa sinh trưởng hoặc có thể ức chế, kìm hãm sự phát sinh, phát triển của một số bệnh hại, ký sinh trực tiếp trên nhiều loại côn trùng gây hại (VD: Bacillus sp., Pseudomonas sp.,…)

Lợi ích của men vi sinh và vi sinh vật trong phân bón

Đối với con người và động vật

• Vi sinh vật nói chung đối với con người sẽ có tác động và ảnh hưởng đến sức khỏe, nhưng với các chủng vi sinh được dùng để sản xuất phân bón hữu cơ đã được quy định rõ về chủng loại, mật độ và phương thức sản xuất sao cho đảm bảo an toàn cho sức khỏe con người và cả động vật. 
• Khi sử dụng các sản phẩm men vi sinh nếu làm theo hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất cùng các đồ dùng bảo hộ sẽ không gây hại cho con người và động vật.

Đối với cây trồng

• Đối với cây trồng, men vi sinh có lợi ích vô cùng quan trọng và rất cần thiết vì nó là những “trợ thủ” đắc lực nhất không thể thiếu. 
• Trong các loại phân bón hữu cơ vi sinh có chứa các loại men vi sinh khác nhau, được các nhà sản xuất phân bón nghiên cứu, chế tạo và phối trộn theo những công thức riêng phù hợp với các đối tượng cây trồng ở những giai đoạn khác nhau.
• Hoạt động của men vi sinh dựa vào các chủng vi sinh vật sẽ phân giải các chất hữu cơ trong bùn, rác thải, phế thải, phế phẩm công nông nghiệp,.. tạo ra sinh khối giúp cải tạo đất. 
• Những vi sinh vật này cũng tham gia vào việc phân giải, chuyển hóa các chất dinh dưỡng ở dạng cây khó hấp thụ thành các chất mà cây dễ hấp thụ. 
• Men vi sinh từ vi sinh vật giúp tăng độ phì nhiêu và tơi xốp của đất, phòng trừ nấm bệnh cho cây trồng, tăng khả năng phân giải, chuyển hóa các chất dinh dưỡng mà cây khó hấp thụ, tăng khả năng trao đổi chất trong cây, tăng sức đề kháng, chống chịu bệnh của cây, làm tăng chất lượng và năng suất cây trồng.

Đối với môi trường

• Khi sử dụng phân bón hữu cơ có chứa vi sinh vật sẽ là biện pháp rất hữu ích giúp cải tạo cho đất được tơi xốp.
• Những vi sinh vật hoạt động hiệu quả sẽ tiếp tục tìm kiếm và phân hủy những nguồn chất vô cơ gây ô nhiễm môi trường từ đó cũng hạn chế được các tác hại của thuốc BVTV và các chất hóa học.
  Ngoài ra, men vi sinh còn tiết kiệm được chi phí khi canh tác theo hướng hữu cơ bền vững vì không tốn tiền cho việc mua thuốc BVTV thường xuyên.