Phân bón hóa học gây nên những hậu quả nghiêm trọng, tác hại khi lạm dụng phân bón hóa học gây hại cho cả cây trồng, đất, môi trường, hệ sinh thái,…cùng tìm phương án khắc phục với CNSG trong bài viết này.
Hậu quả của lạm dụng phân bón hóa học
Những hệ lụy và tác hại khi lạm dụng phân bón hóa học, phân vô cơ đối với cả cây trồng và nguồn tài nguyên đất, hệ sinh thái, con người,…trong canh tác nông nghiệp phải kể đến là:
Phân hóa học tiêu diệt các vi sinh vật có lợi trong đất
- Quá trình sử dụng phân bón hóa học lâu năm từ năm này sang năm khác khiến các thành phần axit tạo thành và sẽ phá hủy nghiêm trọng đến các chất mùn hữu cơ phì nhiêu từ các cơ thể sinh vật đất đã chết phân hủy ra có sẵn trong đất.
- Các chất mùn này trong đất có tính năng liên kết với các hạt đá li ti tạo nên sự phì nhiêu cho đất canh tác.
- Trên bề mặt của các vùng đất canh tác, người ta thường bón phân hóa học. Tác động từ các loại phân hóa học này khiến các hạt đá không có keo mùn hữu cơ liên kết lại tạo thành một lớp rắn, ít hay nhiều không thấm nước, lớp rắn trên bề mặt này làm cho nước mưa hoặc nước tưới không thấm xuống đất được mà chảy ra các ao hồ hoặc sông suối.
- Lớp chất rắn bề mặt này cũng là tác hại khi lạm dụng phân bón hóa học, ngăn cản không cho nước thấm xuống, đồng thời cũng không cho nước ở dưới ngấm lên trên để thoát hơi.
- Lớp đất phía dưới trở thành bị ngộp và có tính Acid. Trong lớp đất thiếu khí và có tính Acid này, mật độ vi sinh vật trong đất cũng bị thay đổi và có thể bị chết.
Tác hại làm gia tăng sự mẫn cảm của cây trồng với các loại bệnh
Các vi sinh vật trong tự nhiên thường phát triển quanh rễ của cây trồng nhằm tác dụng bảo vệ cho cây trồng miễn nhiễm khỏi 1 chứng bệnh nào đó.
Khi lạm dụng phân bón hóa học cũng chính là nguyên nhân làm giảm khả năng miễn dịch của cây trồng qua việc giết chết các vi sinh vật này. Hiện tượng thiếu các vi sinh vật này và một số vi lượng cần thiết là khá phổ biến ở các vùng đất thường xuyên được bón phân hóa học và sự thiếu các vi lượng thiết yếu này lại là lý do để sử dụng thêm phân hóa học.
Kết quả gây ra hệ lụy tác hại khi lạm dụng phân bón hóa học khiến hệ thống rễ cây bị bao vây bởi quá nhiều một loại nguyên tố nào đó mà không thể hấp thụ các nguyên tố cần thiết khác do đó làm cho cây bị yếu đi vì mất cân đối dinh dưỡng và rất dễ bị các loại bệnh tấn công.
Xem thêm:
- Sự khác nhau của phân hữu cơ và phân vô cơ
- Phân hữu cơ sinh học là gì? Bón phân hữu cơ sinh học hiệu quả
Phân hóa học ngăn cản sự hấp thụ các dưỡng chất cần thiết
Quanh vùng lông hút của rễ cây, keo đất từ mùn hữu cơ chuyển hầu hết các chất khoáng từ dung dịch đất sang hệ thống rễ cây và đi vào cây trồng. Những hạt mùn sẽ có hấp lực đối với các nguyên tố dinh dưỡng như đạm, lân, kali, và các nguyên tố kim loại khác.
Tác hại khi lạm dụng phân hóa học được bón vào đất năm này qua năm khác sẽ gây nên sự thay đổi cơ bản cấu trúc của các hạt mùn hữu cơ và khi sử dụng liên tiếp, quá nhiều các phần tử phân hóa học đưa vào đất để mong đạt được sự phát triển mạnh và nhanh của cây trồng.
Khi có quá nhiều phần tử bám quanh các hạt mùn làm cho hệ thống lông hút của bộ rễ bị bội thực một loại nguyên tố và không còn khả năng hấp thu các chất khoáng khác mà cây thực sự cần nữa.
Phân hóa học gây nguy hiểm và độc hại cho con người
Trong một số loại phân hóa học còn chứa thành phần là hợp chất Nitrat. Khi được bón xuống đồng ruộng, nước mưa làm trôi các chất Nitrat này xuống ao hồ sông suối.
Nitrat trôi dạt cũng làm phát triển các loại rong tảo, khi rong tảo chết đi, quá trình phân hủy sẽ sử dụng rất nhiều Oxygen trong nước, hậu quả làm cho nước bị thiếu dưỡng khí và làm các sinh vật không thể sống được, gây ảnh hiểm nghiêm trọng đến hệ sinh thái nói chung.
Cách khắc phục tác hại của phân bón hoá học đến môi trường sống và con người
Để giảm thiểu những tác hại nghiêm trọng khi lạm dụng phân bón hóa học đến cây trồng, đất và hệ sinh thái, người dùng cần nắm rõ các thông tin về cách thức bón phân hợp lý, đồng thời áp dụng một số biện pháp như:
- Giảm lượng phân bón cho cây nhưng vẫn đảm bảo tăng cường hiệu suất sử dụng phân bón bằng cách bón đúng loại phân mà cây đang cần.
- Tìm hiểu kỹ cách sử dụng và liều lượng cho phép dùng mỗi lần trước khi bón cho cây.
- Giảm sử dụng phân bón hóa học, tăng cường sử dụng phân bón sạch và các loại thuốc bảo vệ sinh học.
- Người dùng có thể tự ủ phân hữu cơ từ rác thải sinh hoạt vừa bảo vệ môi trường vừa hạn chế được chất hóa học độc hại. Đây được xem là phương pháp đang được nhiều hộ gia đình lựa chọn để bảo vệ sức khỏe và môi trường sống của mình.
- Ăn chín, uống sôi, rửa sạch thực phẩm trước khi chế biến.