Van chân là gì? Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của van chân

Trong hệ thống đường ống, để tăng chất lượng các dòng chất thêm sạch và đảm bảo không lẫn rác, tạp chất gây tắc nghẽn, người ta thường lắp đặt thêm van chân vào đường ống trước khi dẫn vào máy bơm. 

Vậy van chân này là gì? Có cấu tạo và công dụng ra sao? Cùng CNSG tìm hiểu trong bài viết này nhé!

Van chân là gì? 

• Van chân tên tiếng anh là foot valve là van công nghiệp phổ biến và có nhiều tên gọi nhất hiện nay. 
• Một số nơi gọi van chân là chõ bơm, rọ bơm, van hút hay van rọ hút, van lúp pê, van đáy… Dù với tên gọi nào thì nó cũng có công dụng là thiết bị với sự kết hợp hoàn hảo của van một chiều và 1 bộ phận lọc rác. Thường thì bộ phận lọc rác trong van chân còn được gọi là lưới mắt cáo. Nếu kích cỡ lưới càng nhỏ thì chất lượng dòng chảy sau khi lọc bụi bẩn, tạp chất,…càng cao.
• Van chân được lắp nhiều ở dưới cùng của đường ống dẫn hoặc tại các đường hút của máy bơm lưu chất. 
• Nhiệm vụ chính của van chân này là lọc và ngăn chặn những mảnh rác, mảng tạp chất lớn, ngăn dòng lưu chất chảy ngược, hạn chế những rác bẩn này đi vào đường ống đến bơm gây ra vấn đề tắc nghẽn. Đặc biệt van chân này còn giữ được nước mồi để máy bơm có thể hoạt động.
• Trong 1 số hệ thống, chõ bơm còn kết hợp với bơm để duy trì mức áp lực trong hệ thống ống dẫn lưu chất.
• Không chỉ trong công nghiệp, rọ hút này còn được tìm thấy trong hồ bơi, bể nước, ao hay những nơi có máy bơm nước. Tuy nhiên, sau 1 thời gian sử dụng thì các lưới mắt cáo của van chân sẽ bị đọng tạp chất, rác và làm bít tắc các lỗ lọc nên người dùng phải kiểm tra định kỳ và vệ sinh khi thấy dấu hiệu bất thường.

Xem thêm: Van lọc chữ Y là gì? Cách lắp đặt van lọc chữ Y

Van chân sử dụng ở đâu?

Thông thường, người ta sẽ lắp đặt chõ bơm ở đường ống trước khi dẫn vào máy bơm. Mục đích của nó là vừa loại bỏ những chất rắn, viên sỏi, rong rêu có trong bồn chứa hoặc giếng có thể bị hút vào bên trong đường ống dẫn đồng thời duy trì áp lực cho ống dẫn nước.

Không chỉ dùng cho các giếng nước, van rọ hút còn dùng cho những hệ thống cần bơm hút chất lỏng từ nơi chứa ở khu thấp lên khu cao. 

Xem thêm: Van cầu điều khiển khí nén là gì? Ưu nhược điểm

Cấu tạo van chân

Đĩa van	Bộ phận đãi van này có dạng hình tròn dùng để đóng mở van. Nhờ áp suất của nước hoặc nhờ vào trục di chuyển, các đĩa van này có thể vận hành lên xuống.
Thân van	Tùy theo nhà sản xuất mà các model van chân có sự khác nhau ở thân van về hình dạng và kích thước. Thân van thường sẽ được sản xuất từ các vật liệu chống oxi hóa, có độ cứng cáp tốt.
Lò xo	Lò xo van sẽ đóng mở van chính xác và nhanh chóng. Đối với các đường ống và chõ hút nhỏ không thể ứng dụng áp lực của dòng thì lực của lò xo là sẽ làm đóng mở van.
Trục van	Trục van là dạng thiết kế hình trụ tròn. Nó di chuyển tuyến tính trong rọ hút với 1 đầu được gắn với đĩa van để có thể điều khiển đĩa van di chuyển theo mong muốn.
Lưới lọc	Bộ phận quan trọng nhất đối với các van chân đó chính là lưới lọc. Tác dụng của lưới lọc này cũng rất hiệu quả để ngăn chặn hiệu quả sự xâm nhập của các dị vật đi vào hệ thống. Nếu lưới lọc quá lớn hoặc bị hỏng thì những tạp chất sẽ đi vào máy bơm làm buồng bơm và chi tiết bơm bị hỏng.

Nguyên lý hoạt động của van chân

• Máy bơm nước sẽ hút chất lỏng thông qua hệ thống các van 1 chiều đi vào bộ lọc hay còn gọi là rọ hút. 
• Bên trong van 1 chiều có lò xo chịu áp lực liên tục nên khi bơm ngừng hút thì van đóng nhanh chóng. Chất lỏng sẽ được lưu giữ trong đường ống hoặc bơm khi dòng chảy ngược có thể xuất hiện. Mục đích của van chân sẽ giúp ngăn dòng chất lỏng chảy ngược để bảo vệ bơm và đảm bảo áp lực làm việc của máy bơm. Van còn lọc bỏ các chất cặn lớn để nước đi vào đường ống sạch hơn.
• Việc không vứt đi 1 lượng chất lỏng trong chuỗi cực kỳ mấu chốt vì muốn máy bơm công tác thì nên có lót , mồi chất lỏng. Lượng chất lỏng được giữ làm mồi chứa trong ống đủ để tạo nên sức hút qua bơm. Nếu thiếu hẳn lượng chất lỏng mồi thì máy bơm sẽ không tạo được lực đủ để hút dòng chất hoạt động nên dễ hư hóc diễn ra.
• Máy bơm của chuỗi không ngừng được đặt trên mặt đất phẳng lì và chõ bơm thì được lắp bên dưới giếng hoặc sâu trong hồ chứa để bơm có đủ nước để làm việc hữu hiệu. Nước được dẫn lên trong ống sao cho vượt ngưỡng máy bơm và giữ tại van một chiều. Nếu thiếu hẳn van chân thì nước tụt và bơm sẽ chạy không và hư hại mau chóng.

Các loại van chân

Người ta phân loại các van chân dựa trên: chất liệu, xuất xứ, kiểu lắp.

Van chân nhựa	Van chân nhựa được làm từ chất liệu nhựa nhằm để dùng trong các đường ống dẫn nước bằng pvc hay upvc. Chính bởi được làm bằng chất liệu nhựa nên nó ngoài dùng cho ống dẫn nước tinh khiết thì nó còn dùng cho 1 số chuỗi chất hóa học. Chi phí đầu tư để mua hàng foot valve nhựa không quá đắt, do chúng đa số sản phẩm bởi đài loan, trung quốc đại lục có kích thước từ dn15 – dn300. Người tiêu dùng chỉ cần quyết định hàng xịn là đã nhiều khả năng yên chí dùng.
Van chân gang	Van chân gang được chế tạo từ 100% gang dẻo thường có lưới lọc bằng inox nên thích hợp cho những công việc có nhiệt độ và áp suất cao. Kích thước của các van chân bằng gang tương đối lớn từ khi còn nhỏ đặc biệt là dn 15 cho đến kích cỡ nhiều nhất là dn1000.
Van chân inox	Đây là loại có vật liệu thân van là gang, đĩa van làm bằng thép và lưới van bằng inox. Kiểu kết nối thông dụng của van chân inox chính là mặt bích. Van có áp làm việc lớn PN16 với 2 kiểu thiết kế, dạng bầu tròn hoặc dạng chữ nhật. Tuy nhiên, khách cần cân nhắc vì giá thành của van sẽ cao hơn khi mua so với các loại van làm bằng chất liệu khác.
Van chân đồng	Chõ bơm đồng là loại van chân thông dụng nhất hiện nay. Ngoài xuất xứ từ Nhật Bản, Hàn Quốc… thì ở Việt Nam cũng có nhiều công ty sản xuất rọ bơm đồng này. Van được làm hoàn toàn bằng đồng thau. Do kích thước của van nhỏ nên được lắp đặt tại các khu vực bể chứa nước, hồ bơi của hộ gia đình với độ chắc chắn và ổn định cao.
Van chân mặt bích	Kiểu lắp mặt bích được phổ biến hơn, nhất là khi lắp vào những hệ thống đường ống dẫn có kích thước lớn.
Van chân nối ren	Van rọ hút lắp nối ren thường sử dụng cho các hệ thống có đường kính nhỏ để dẫn ống dẫn nước, dẫn hóa chất.

Tính năng của van chân

Tính năng và nhiệm vụ của van chân là sự kết hợp của các bộ phận với nhau, chức năng chính là: 

•  Tấm lưới mắt cáo có khả năng lọc rác và loại bỏ những tạp chất.
•  Các rọ hút này thường là kiểu van 1 chiều nên có thể ngăn chặn chất chảy ngược.
• Van chân với nhiều kích cỡ để có thể kết nối với nhiều hệ thống máy bơm từ DN nhỏ như 15, 20 cho đến các loại DN lớn hơn DN 800.
•  Có rất nhiều vật liệu để sản xuất van chân : Gang, inox, đồng, nhựa, thép nên tùy vào yêu cầu công việc mà khách hàng có thể lựa chọn loại chống chịu nhiệt, chống oxy hóa, hay chịu áp lực…
•  Van rọ hút còn tham gia điều hòa tốc độ hút của bơm sao cho đúng với tiêu chuẩn của hệ thống và luôn an toàn.